«Νέο Επίπεδο» Τεύχος 32, Νοέμβριος 2000
Κρητική η εκδήλωση (17 Νοεμβρίου 2000) όπως και η έκθεση ζωγραφικής (17.11 – 15.12.2000), Κρητικός στην καταγωγή ο τιμώμενος Μανόλης Αναγνωστάκης, Κρητικός και ο εκδότης του περιοδικού Γιάννης Στεφανάκις, ο οποίος και ξεκίνησε όλη αυτή τη δραστηριότητα με ένα αφιερωματικό τεύχος στον προσφιλή συντοπίτη του. Και ο Αναγνωστάκης αποδέχτηκε την πρόταση του περιοδικού καθώς δείχνει να είναι ενδοτικός σε έντυπα που κινούνται εκτός αγοράς, σχεδόν στο περιθώριο. Στην έκθεση συμμετείχαν 17 εικαστικοί με έργα εμπνευσμένα από το ποιητικό σώμα του Αναγνωστάκη. Για τον αναγνώστη που δεν πρόλαβε να ταξιδέψει στο Ηράκλειο Κρήτης για μια περιδιάβαση στην έκθεση, υπάρχει ο κατάλογος που συνοδεύει το τεύχος. Καλή η συνομιλία των εικαστικών με την ποίηση, καλύτερο όμως θα ήταν ένα λεύκωμα με τα πράγματι εξαίρετα κολλάζ του Αναγνωστάκη, δημοσιευμένα άλλοτε στο περιοδικό «Το Τέταρτο». Ένα λεύκωμα, το οποίο πάντα αναμένεται και οι επέτειοι υποτίθεται πως προσφέρουν την ευκαιρία. Στο τεύχος συμμετέχουν δεκαπέντε ποιητές και μελετητές, οι περισσότεροι, ιδίως οι έχοντες και την ιδιότητα του ποιητή, είτε το ομολογούν ευθαρσώς είτε όχι, εμπλέκονται συναισθηματικά με την ποίηση του Μ. Αναγνωστάκη. Το αφιέρωμα ανοίγει με μια σχεδόν ρομαντική σκιαγράφηση του Αναγνωστάκη στη μακρινή δεκαετία του ’70 από τον Γ. Πιπίνη, έναν ακόμη φυσικό που οι συγκυρίες έφεραν σε λογοτεχνικά εδάφη, όπου και ευδοκίμησε, όπως δείχνει και η πρόσφατη μελέτη του, «Μανόλης Αναγνωστάκης. Ένας φανατικός πεζοπόρος της ποίησης». Μετά έρχεται η ποίηση: Ο Αλ. Ζήρας αναγνωρίζει ήδη στο πρώτο δημοσιευμένο ποίημα του Αναγνωστάκη, στο περιοδικό «Πειραϊκά Γράμματα», το 1942, τη φροντίδα για ανανέωση “ενός λυρικού, συγκινημένου αισθήματος” που υπάρχει στην παλαιότερη ποίηση. Παραμένοντας στα νεανικά και “ανένταχτα”, μια άλλη κριτική φωνή της λεγόμενης γενιάς του ’70, η Α. Φραντζή, παραθέτει και διερευνά έξι ποιήματα, σκόρπια σε περιοδικά της εποχής. Αν και “πρωτόλεια” συνιστούν αναπόσπαστο κομμάτι του όλου έργου. Κατά τη μελετήτρια, το μόνο που λείπει από αυτά είναι η ειρωνική διεργασία που ήρθε με την ωρίμανση. Για το κυρίως ποιητικό σώμα φιλοξενείται ένα παλαιότερο κείμενο του Γ. Δάλλα, δημοσιευμένο το 1972. Συνεχίζει η Δ. Μέντη με τη συνανάγνωση βασικών εκπροσώπων της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, κατ’ επέκταση και της σχετικής μελέτης που εξέδωσε, το 1995. Επίσης, αναδημοσιεύεται παλαιότερη ομιλία της Β. Αποστολίδου για το περιοδικό «Κριτική» του Αναγνωστάκη. Σχετικά βραχύβιο, 18 τεύχη σε τρία χρόνια, ωστόσο σημαντικό. Κατά την εκτίμηση της μελετήτριας, η ουσιαστική συμβολή του έγκειται στο γεγονός ότι μέσω αυτού, εκφράστηκε “η υποκειμενικότητα” της συγκεκριμένης γενιάς. Τις προκαταλήψεις του εναντίον του επιθέτου, ύποπτου για κούφια ρητορεία, μάχεται ο Μ. Σουλιώτης και καταλήγει πως ο Αναγνωστάκης χρησιμοποιεί, κατά τη βολή του, επίθετα και κοινότοπες, καθημερινές λέξεις, αντλώντας τελικά καίριους στίχους. Αν και παραθέτει όλα τα τεκμήρια για τις προτιμήσεις και συγγένειες του Αναγνωστάκη, όπου εμμέσως φαίνεται και η απόσταση του από τη σολωμική ποίηση, ο Π. Μπουκάλας επιμένει να ακούει αντηχήσεις και να διαπιστώνει συγκλίσεις στη γλωσσική, πολιτική και ηθική ποιητική. Εμπνευσμένα κείμενα υψηλών θερμοκρασιών γράφουν οι Γ. Κουβαράς, Θ. Νιάρχος, Γ. Πλαχούρης, Ηλ. Λάγιος, ενώ ο Μ. Λουκάκης χαρίζει στον τιμώμενο ένα ποίημα του. Με την ευαισθησία του τεχνοκριτικού, ο Μ. Στεφανίδης ανακαλύπτει στα ποιήματα του Αναγνωστάκη μια βαθύτερη εικαστικότητα. Τέλος, ο Β. Λαλιώτης κάνει τη διάγνωση μιας αίσθησης κεκορεσμένου στην κριτική αποτίμηση του έργου του Αναγνωστάκη. Αίσθηση που ίσως να οφείλεται και στην Αριστερά, όπως απλοποιεί τον ίσκιο της στον ποιητή και τους κριτές του. Μήπως ήρθε ο καιρός να τεθούν καινούργια ερωτήματα, προπαντός,...
read moreΤο Ηράκλειο τιμά τον Αναγνωστάκη
Τον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη τιμά σήμερα το Ηράκλειο για την προσφορά του στα γράμματα, αλλά και στα κοινωνικά δρώμενα οε δύσκολες εποχές για την ελληνική κοινωνία. Συγκεκριμένα, το περιοδικό «Νέο Επίπεδο», σε συνεργασία με την αίθουσα τέχνης «Αριάδνη», διοργανώνουν λογοτεχνική εκδήλωση προς τιμήν του ποιητή σήμερα το απόγευμα στην αίθουσα του Εμπορικού Επιμελητηρίου της πόλης, με ομιλητές τους Παντελή Μπουκάλα, Γιάννη Κουβαρά, Δώρα Μέντη, Μάνο Στεφανίδη, Άντια Φραντζή. Ταυτόχρονα το 32ο τεύχος του περιοδικού «Νέο Επίπεδο» είναι αφιερωμένο στην ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη με κείμενα, εκτός των προαναφερόμενων ομιλητών και των: Γ. Πιπίνη, Α. Ζήρα, Γ. Δάλλα, Μ. Σουλιώτη, Η. Λάγιου, Β. Λαλιώτη, Μ. Λουκάκη, Γ. Πλαχούρη, Β. Αποστολίδου και θ. Νιάρχου. Εξάλλου, επίσης απόψε εγκαινιάζεται έκθεση από δεκαεπτά εικαστικούς καλλιτέχνες στο χώρο τέχνης «Αριάδνη». Τα έργα που εκτίθενται είναι εμπνευσμένα από την ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη, ανοίγοντας ένα διάλογο με τους ποιητικούς ορίζοντες και τις πολιτικές αγωνίες του ποιητή, οι οποίες από πολλές πλευρές έχουν μια εκρηκτική επικαιρότητα, ενώ συγχρόνως το έργο και η ζωή του αποτελούν υψηλό πρότυπο ποιητικής δημιουργίας και πολιτικής δράσης, αλλά και κοινωνικής συμπεριφοράς. Τα έργα των καλλιτεχνών είναι: Αριστόδημου, Γ. ΒαλαΒανίδη, Μ. Βασιλάκου, θ. Βιδάκη, Ν. Βισκαδουράκη, Γ. Γαζετοπούλου, Μ. Γρηγοριάδη, Χρ. Καρά, Κ. Κατζουράκη, Α. Κομιανού, Μ. Κουνδουράκη, Σπ. Κουρσάρη, Μ. Μήτρα, Γ. Μιγάδη, Τ. Νικολάΐδου, Μ. Σαριδάκη και Γ. Στεφανάκι. Η έκθεση συνοδεύεται με σχετικό κατάλογο, ο οποίος είναι ένθετος και στο περιοδικό. Η Κρήτη είναι τόπος καταγωγής του ποιητή και πρώτη φορά πραγματοποιείται εκδήλωση προς τιμή του. Παν. Γεωργούδης «Ελευθεροτυπία» 17-11-2000...
read more
Ταβέρνα οι Σύντροφοι
Ξυλογραφία (χαραγμένη στην Πτολεμαΐδα το 1975) Διαστάσεις: 30×33 Το 1981 την αγόρασε ο χαράκτης Α. Τάσος...
read moreΓιάννης Στεφανάκις: Η ζωγραφική είναι για μένα η σύζυγος και η χαρακτική η ερωμένη μου!
Συνέντευξη στην Κατερίνα Παπαγεωργίου Είναι ζωγράφος και χαράκτης, παράλληλα όμως κι ένας πρωτοπόρος καλλιτέχνης σε αρκετά πολιτιστικά δρώμενα. Δεν είναι τυχαίο που πρώτος ξεκίνησε το Α’ Πανελλήνιο Φεστιβάλ Κόμικς, ενώ ανάμεσα στις εικαστικές εκδόσεις του που συνδυάζουν την παλαιά τέχνη του τυπογράφου με την σύγχρονη ιδεοληψία του καλλιτέχνη, αρκετές φορές έχει συζητηθεί το εικαστικό του περιοδικό “Νέο Επίπεδο” που κυκλοφορεί τρείς φορές τον χρόνο. Στις δημιουργίες του, ο γνωστός εικαστικός συμφιλιώνει δεξιοτεχνικά τον λόγο με την εικόνα και την χαρακτική με την ζωγραφική. Ο ίδιος υπογραμμίζει: “Πολλοί συνάδελφοι ,μεταφέρουν απλά μια ζωγραφιά τους σε ένα τσίγκο και την τυπώνουν, εγώ προσπαθώ να βρίσκω άλλες λύσεις όταν κάνω χαρακτική”. Ο Γιάννης Στεφανάκις έχει σπουδάσει τυπογραφία και στην Σχολή Καλών Τεχνών, ζωγραφική, χαρακτική, και αγιογραφία. Εργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, στο υπουργείο Πολιτισμού, στη Δημοτική Πινακοθήκη της Αθήνας, στο μουσείο του Ιωνα Βορρέ, και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συναντηθήκαμε μια μέρα πριν ταξιδέψει στα Σκόπια όπου βραβεύτηκε σε διεθνή έκθεση ζωγραφικής στην οποία συμμετείχαν 245 καλλιτέχνες με 500 έργα. Τον ερχόμενο Μάιο θα λάβει επίσης μέρος σε πρόγραμμα workshops στην Κωνσταντινούπολη μετά την επιτυχία που είχε το αντίστοιχο στον Λίβανο πριν έναν χρόνο. Παρατηρώ πως το εργαστήρι του, όπου συναντιόμαστε, είναι ένας παραμυθένιος ατέλειωτος χώρος. “Ερχομαι να δουλέψω, και ξεχνιέμαι” μου λέει ” σε σημείο να με ψάχνουν οικογένεια και φίλοι” Το ατελιέ του Το ατελιέ του Στεφανάκι είναι γεμάτο από καινούργια έργα του προορισμένα για την νέα δουλειά που ετοιμάζει, αλλά και παλιότερα, ανάμεσα τους ξεχωρίζουν οι κιβωτοί, τα παράθυρα, οι σβούρες, οι χαρταετοί, τα τεχνοπαίγνια, και ατέλειωτες ξυλογραφίες σε μία από αυτές του 1984 ένας νεοκλασικός εξώστης ατενίζει το κενό που το διασχίζει μια εγκάρσια γραμμή. Αντί τίτλου η φράση-κραυγή: “Θέλει να φύγει να χαθεί, διέξοδο ζητά”. Ολο το έργο του, είναι η διαρκής μεταμόρφωση αυτής της ίδιας κραυγής. Η διαφυγή της επιθυμίας μετατρέπεται σε πόθο εκμηδένισης, ενόρμηση θανάτου. Αλλά μπορεί να είναι και επιθυμία να χαθείς στο άγνωστο σε ένα λαβύρινθο στους δρόμους μιας αέναης περιπλάνησης. Ο ίδιος, είναι ένας άνθρωπος ιδιαίτερα χαμηλών τόνων. -Δεν δηλώνω ζωγράφος, υπογραμμίζει, απλά λέω ότι ζωγραφίζω και χαράσσω. Η ζωγραφική είναι για μένα η σύζυγος, η χαρακτική η ερωμένη μου, τα λέω αυτά μολονότι μισώ τις ετικέτες. -Δίνετε την εντύπωση μέσα από τα έργα σας πως είσαστε ρομαντικός και ουτοπιστής. Πόσο βοηθάει αυτό τη ζωή σας; -Ο ρομαντισμός είναι η αντίσταση μου στην ασχήμια, σήμερα αν δεν είσαι ρομαντικός χάθηκες! Βέβαια πληγώνομαι πάρα πολύ με όσα συμβαίνουν γύρω μου, γεγονότα που επιστρέφοντας στο εργαστήριο μου προσπαθώ να τα αποτυπώσω στο χαρτί, εντάξει δεν πιστεύω πως κάνω καμιά επανάσταση, σίγουρα όμως νιώθω πως με αυτόν τον τρόπο κάτι προσφέρω. – Τα έργα σας εκπέμπουν μια αισιόδοξη στάση ζωής αλλά και μια παιδικότητα -Νομίζω πως ακόμα κρύβεται μέσα μου ένα μικρό παιδί. Να υπογραμμίσω όμως πως στην τελευταία μου δουλειά “Εικόνες περιπλάνησης” υπάρχει το στοιχείο της παιδικότητας καθώς δούλεψα για κάποιο διάστημα με παιδιά ήρθαν δηλαδή τμήματα σχολείου εδώ με τη δασκάλα τους, όπου αφού τους μίλησα για την ζωγραφική τους ‘εδωσα 25 τελαράκια και εκείνα ζωγράφισαν πάνω τους. Από εκεί και πέρα εγω κράτησα κάποια στοιχεία που με ενδιέφεραν και προχώρησα στη δουλειά μου προσθέτοντας και τα δικά μου στοιχεία. Ετσι μπορεί να δεις σε έναν πίνακα μου το δικό μου θέμα και σε μια γωνιά μια...
read moreΟ καλλιτέχνης, σχοινοβάτης και σβούρα στο κενό
Της ΚΙΤΣΑΣ ΜΠΟΝΤΖΟΥ Διακόσια πενήντα τρία έργα μικρών διαστάσεων απλωμένα σε μια επιφάνεια σαν διαμελισμένα κομμάτια παζλ με κοινό θέμα την καθημερινή ασφυξία του μοναχικού ανθρώπου σε μια πόλη αφιλόξενη. Συνθέτουν τις «Εικόνες περιπλάνησης» του ζωγράφου και χαράκτη Γιάννη Στεφανάκι και εκτίθενται στην αίθουσα «Εκφραση» ώς τις 14 Ιουνίου. Οι εικόνες εκπέμπουν τα ίδια συναισθήματα τόσο ως γιγαντιαία επιφάνεια όσο και ως αυτοτελή έργα. Αλλά, παρά τον προβληματισμό που περικλείουν, δημιουργούν και μια αισιοδοξία με τη χρωματική τους πανδαισία. Ο Στεφανάκις είναι ένας πολυπράγμων καλλιτέχνης, ζωγράφος και χαράκτης, σχεδιάζει περιοδικά για να προβάλει την ελληνική ποίηση και τα εκδίδει ο ίδιος, ασχολείται με εκδόσεις αλλά και βίντεο. Είναι ένας ανήσυχος άνθρωπος που αγωνιά για όλα και περισσότερο για τον εαυτό του. – Παρατηρώ στους πίνακές σας ένα στοιχείο που επαναλαμβάνεται σχεδόν ανελλιπώς: ένα σκοινί κρέμεται από τον ουρανό και καταλήγει σε κάποιο αντικείμενο ή συγκρατεί έναν άνθρωπο που αιωρείται. Εκφράζει μια υπαρξιακή σας αγωνία; «Είναι ένα παιχνίδι παιδικό, η σβούρα ή ο αετός που συγκρατούνται από τον σπάγκο. Είναι όμως και η αγωνία του ανθρώπου για φυγή. Ενα όνειρο που μένει ανεκπλήρωτο γιατί πάντα από κάπου συγκρατείται. Είναι και η δικιά μου αγωνία. Ολα έχουν ένα συμβολισμό. Αλλά και οικολογικές αναφορές». – Εχετε αγωνία για το περιβάλλον; Είναι της μόδας τώρα. «Πράγματι, είναι κάποιοι που εκμεταλλεύονται, μερικοί μάλιστα εμπορεύονται, και την αγωνία των άλλων. Αλλά η δική μου αγωνία είναι πολύ παλιά και το δηλώνω με τη ζωγραφική μου». – Τι σας οδήγησε να ασχοληθείτε με τη ζωγραφική; «Ηταν κάτι που ζούσε μέσα μου από παιδί ακόμα. Εκανα και κατασκευές. Μου άρεσε να ψάχνω και να γνωρίζω πράγματα. Σήμερα βλέπω τη ζωγραφική σαν μια διαδικασία γνώσης». – Οταν ξεκινήσατε υπήρχε κάτι που σας συγκινούσε; «Είχα εμμονές με τους καλλιτέχνες της Αναγέννησης. Ηθελα να κάνω πολλά και διαφορετικά πράγματα, όπως εκείνοι. Από τους μεγάλους ζωγράφους θαυμάζω τον Ρέμπραντ και τον Βαν Γκογκ». – Κάνετε, όμως, πολλά και διαφορετικά, όπως εκείνοι. «Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας». – Η ζωγραφική δεν είναι; «Είναι. Αλλά με τη ζωγραφική ο καλλιτέχνης είναι μόνος. Μεταφέρει τις προσωπικές του σκέψεις. Κάνει ένα μονόλογο με τον θεατή του. Με την έκδοση, για παράδειγμα, ενός περιοδικού η επικοινωνία είναι διαφορετική. Συναντάς τους συγγραφείς, ανθρώπους που σκέπτονται, που αγωνιούν ίσως όπως εσύ. Με την έκδοση του περιοδικού “Τεχνοπαίγνιον” γνώρισα ανθρώπους που ωφελήθηκα πολύ από τη γνωριμία μαζί τους. Τώρα έχω και πολλούς φίλους ποιητές». – Γράφετε κι εσείς; «Οχι, δεν γράφω, αλλά πιστεύω πως κάθε άνθρωπος που φτιάχνει εικόνες είναι ποιητής». – Πώς βλέπετε τη ζωγραφική και ποιο είναι το μέλλον της; «Είναι δύσκολη εποχή για τους νέους. Αλλά και πότε δεν ήταν; Το ερώτημα είναι αν η παγκοσμιοποίηση βοηθήσει τη νέα γενιά να ξεπεράσει τα σύνορα τα ελληνικά. Γιατί ώς σήμερα ελάχιστοι είναι οι Ελληνες που έχουν κάνει καριέρα στο εξωτερικό. Γι’ αυτό υπάρχει και πολλή μίμηση. Αν πας σε μια Μπιενάλε έξω, μετά από λίγο θα δεις τα ίδια έργα στην Ελλάδα. Βέβαια, δεν υπάρχει κάτι που να βοηθάει την τέχνη και τους νέους καλλιτέχνες. Δεν βοηθάει ούτε η Πολιτεία». – Τι εννοείτε με το «δεν βοηθάει η Πολιτεία»; «Δεν φροντίζει να υπάρχει παιδεία. Η τέχνη είναι κάτι άγνωστο για πολλούς. Αν ανοίξει μια γκαλερί πλάι σε μια καφετέρια, η καφετέρια θα είναι γεμάτη, ενώ στην γκαλερί δεν θα μπει κανένας. Μερικοί φοβούνται γιατί δεν ξέρουν τι θα δουν....
read moreΟ Γιάννης Στεφανάκις σε μεγάλη έκθεσή του στο «Σπίτι της Κύπρου»
Το αληθινό είναι και διαχρονικό Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ Ο εικαστικός Γιάννης Στεφανάκις (γενν. 1951) είναι ένας πολυσύνθετος καλλιτέχνης: ζωγράφος, χαράκτης, εκδότης περιοδικών («Επίπεδο», «Νέο Επίπεδο», «Τεχνοπαίγνιον») και συλλεκτικών βιβλίων («Χειροκίνητο»). Ωστόσο, το φόρτε του είναι η συνύπαρξη ζωγραφικής και χαρακτικής. Την τελευταία δεν την έμαθε μόνον στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου σπούδασε, αλλά τη γνώρισε εκ των έσω: από το 1964 μέχρι το 1989 εργάστηκε ως στοιχειοθέτης – τυπογράφος, ακολουθώντας τους παραδοσιακούς τρόπους της τυπογραφίας, που έχουν πολλές συγγένειες με την τέχνη της χαρακτικής. Το σύνολο της πορείας του και τα στάδια από τα οποία πέρασε, παρουσιάζεται στη μεγάλη έκθεση 93 έργων «Χαρακτική 1975-2007» που θα διαρκέσει ώς τις 20 Απριλίου, στο «Σπίτι της Κύπρου» (Ηρακλείτου 10, Κολωνάκι). Οι θεματικοί τίτλοι, από τον νατουραλισμό των πρώτων έργων του μέχρι την αφαίρεση του κατακτημένου ύφους του, είναι χαρακτηριστικοί: «Ποδήλατα», «Παράθυρα», «Κιβωτός», «Λίθινη Εποχή», «Θρανία». Οι τελευταίες του καταθέσεις ανασυνθέτουν αστικά τοπία, όπου ο μοναχικός Γιάννης Στεφανάκις αναζητεί το στίγμα του στην πόλη που αποξενώνει και δεν ενώνει τους ανθρώπους. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα προβάλλεται η ταινία μικρού μήκους του καλλιτέχνη, «Αγλαόν, η κλασική τυπογραφία» και θα εκτίθενται οι συλλεκτικές εκδόσεις και τα περιοδικά του. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή 10 π.μ. – 2 μ.μ. και 5 – 8 μ.μ. – Αυτή η έκθεση-γιορτή είναι και ένα είδος απολογισμού; Εχετε βγει από αυτή την περιπέτεια κερδισμένος ή ζημιωμένος; «Ο χρόνος δεν φθάνει για να εμβαθύνει κανείς σε μία τέχνη και πόσο μάλλον όταν η ιδιοσυγκρασία του είναι τέτοια, ώστε να διακονεί κι άλλες τέχνες: ζωγραφική, έκδοση περιοδικού, συλλεκτικές εκδόσεις. Ως ζωγράφος κινούμαι στη λευκή κόλλα, στη λευκή σελίδα, στον λευκό μουσαμά, όπου καλείσαι να συνθέσεις χρώματα, σχήματα, λέξεις, εικόνες. Θαυμάζω καλλιτέχνες που είχαν πολυσχιδή δραστηριότητα και προσωπικότητα, όπως τον Ντα Βίντσι ή τον Πικάσο». Χαρακτική αγάπης – Η χαρακτική είναι πια μια τέχνη παραμελημένη, μακριά από τις νέες εικαστικές αναζητήσεις; «Η χαρακτική είναι μια τέχνη γι’ αυτούς που ξέρουν να την αγαπούν. Πολλοί από το χώρο των ζωγράφων δεν αγαπάνε τη χαρακτική, γιατί δεν τη γνωρίζουν. Είναι ωστόσο αισιόδοξο το γεγονός ότι υπάρχουν συλλέκτες μόνο χαρακτικών έργων. Αυτό δίνει κουράγιο στους χαράκτες, επειδή η δουλειά τους έχει πολύ μεγάλη κουζίνα και φυσικά δεν αφήνει μεγάλα κέρδη». – Η εκτύπωση του βιβλίου δεν υποστηρίζεται πλέον από την ξυλογραφία, τη χαλκογραφία και τη λιθογραφία; Γιατί όμως; «Η χαρακτική έχει αυτονομηθεί από το βιβλίο, δεν το υπηρετεί πλέον, είναι μια αυτόνομη τέχνη. Παρ’ όλο που γίνονται ακόμη σποραδικά κάποια συλλεκτικά βιβλία και μάλιστα με την παραδοσιακή μορφή της τυπογραφίας». – Η νέα τεχνολογία των υπολογιστών έχει αντικαταστήσει το χάραγμα με το χέρι; Η χαρακτική με το ποντίκι είναι τέχνη, κι αν ναι, γιατί; «Δεν ανήκω στην κατηγορία των καλλιτεχνών που κάνουν χρήση του υπολογιστή προκειμένου να παράγουν έργο, παρ’ όλο που τον χρησιμοποιώ για κάποιες επεξεργασίες εικόνων. Με το ποντίκι δεν μπορείς να χαράξεις. Και η ψηφιακή εκτύπωση δεν μπορεί να έχει ποτέ το αποτέλεσμα που έχει το τύπωμα της πρέσας. Αλλωστε είναι γνωστό ότι στις περισσότερες μπιενάλε χαρακτικής γίνονται δεκτά χαρακτικά μόνον με τις παραδοσιακές τεχνικές. Πιθανόν να εφευρεθούν νέες ορολογίες, διότι η εξέλιξη δεν μπορεί να σταματήσει». – Εχετε καταλάβει ότι υπηρετείτε μια τέχνη η οποία χάνεται; Κάτι σαν σπάνιο είδος προς εξαφάνιση; «Εχει λεχθεί ότι η δισκέτα θα αντικαταστήσει το βιβλίο. Ομως, τη μυρωδιά της τυπωμένης σελίδας...
read moreΝέα προσπάθεια
Μετά το «Νέο Επίπεδο» που έκλεισε τον κύκλο της ζωής του, ο Γιάννης Στεφανάκις εκδίδει νέο περιοδικό με μοναδικό σχεδιασμό και έξοχη εκτύπωση. Χρειάζεται ωστόσο αυστηρότερη επιλογή συνεργατών και θεμάτων. Ο συνεχώς ανήσυχος Στεφανάκις διέκοψε την έκδοση του περιοδικού του «Νέο Επίπεδο» που «έκλεισε έναν γόνιμο κύκλο ζωής 33 τευχών» και δημιούργησε το «Τεχνοπαίγνιον», μια περιοδική έκδοση «χωρίς επικαιρικά κείμενα, χωρίς διαφημιστικές καταχωρήσεις, με αριθμημένα και υπογεγραμμένα χαρακτικά σχέδια κ.λπ. με επαναπροσδιορισμό των αξιών στον χώρο της τέχνης και της κοινωνίας». Το τι σημαίνει «Τεχνοπαίγνιον» αναλαμβάνει να εξηγήσει ο «νονός» τού νέου εντύπου Παντελής Μπουκάλας, ανατρέχοντας στα παλιά λεξικά: «Παίγνιον στιχουργικόν, μικρόν ποίημα συντιθέμενον εκ στίχων ποικίλλοντος μεγέθους κατά τρόπον, ώστε να σχηματίζεται γραφικώς η παράστασις του αντικειμένου του αποτελούντος και το θέμα του ποιήματος». Σ’ αυτό το τεύχος υπογραφούν ανέκδοτα ποιήματα ο Πάνος Κυπαρίσσης, ο Γεράσιμος Λουκάτος, ο Θανάσης Χονδρός με την Αλεξάνδρα Κατσιάνη και κείμενα από πολλά πεδία ο Αριστείδης Γαγιάννος, η Άννα Μαρία Γιαννακοδήμου, ο Αλέξης Ζήρας η Άρια Κομιανού, η Ειρήνη Μιγάδη, ο Σάββας Μιχαήλ, ο Παντελής Μπουκάλας, η Μπία Παπαδοπούλου, η Βούλα Πιτταράκη (μια σύγχρονη μαντινάδα), η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, ο Γιάννης Στεφανάκις, ο Μάνος Στεφανίδης, ο Βασίλης Φιοραβάντες και ο Ανταίος Χρυσοστομίδης. Υπάρχει ακόμα αφιέρωμα στον ποιητή Αντώνη Σκιαθά, με κείμενα του Ηλία Μέλιου και του Χρήστου Τουμανίδη. Δεν είναι όλα τα κείμενα και τα ποιήματα ίσης αξίας. Υποθέτω ότι στα επόμενα τεύχη θα γίνει πιο αυστηρή επιλογή συνεργατών. Ο Στεφανάκις πάντως διεκδικεί αριστείο για τον αψεγάδιαστο σχεδιασμό και την άψογη εκτύπωση. Δεν έχω κατά νου άλλο παρόμοιο περιοδικό σ’ αυτούς στους τομείς. Από τα δοκίμια, να αναφερθώ σ’ αυτό του Αλέξη Ζήρα «Ποίηση και Πολιτική στον Μεταπόλεμο, 1950-1975», όπου σημειώνεται: «… Όταν αναφερόμαστε στους ποιητές της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, σε όσους, όπως ήδη αναφέραμε, εμφανίστηκαν στα γράμματα από τα: πρώτα χρόνια του ’50 και έπειτα, τους κατατάσσουμε συλλήβδην σε ορισμένες κατηγορίες που έχουν να κάνουν με τις γενικές αντιλήψεις μας για το πνεύμα της αντίστοιχης χρονικής στιγμής θεωρούμε, λ.χ., πως απεικονίζουν στο έργο τους την ατμόσφαιρα της ιδεολογικής αναδίπλωσης, του φόβου, της απελπισίας της απογοήτευσης. Ανεξάρτητα από το ότι αν δούμε με κάποια προσοχή το έργο των ποιητών αυτής της ομάδας (π.χ. του Α. Ευαγγέλου, του Τ. Νικηφόρου, του Π. Μάρκογλου, της Κ. Δημουλά, του Ντ. Χριστιανόπουλου) διακρίνουμε μια μεγάλη ποικιλία διαθέσεων, συναισθημάτων και προσωπικών στάσεων ως προς τη ζωή και τον κόσμο, νομίζω ότι κάνουμε ένα σημαντικό λάθος εξομοιώνοντάς τους…». Κατατοπιστική – αν και λίγο βιαστική – η έρευνα της Άννας Μαρίας Γιαννακοδήμου για την πάντα ζωντανή κρητική μαντινάδα. Απολαύστε χιούμορ σε μία εντελώς πρόσφατη: «Σύγχρονο υπολογιστή θα βάλω στο μητάτο / να πέμπω με το Internet το γάλα των προβάτω»! Εφημερίδα «τα Νέα»...
read more